9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 8 Hikaye Yapı Gelenek ve Gerçeklik 2

Vaktiyle adamın biri gemiyle yolculuk yapıyormuş. Kaptan ile arkadaş olmuş. Kaptan birkaç gece uykusuz kalmış. Adam kaptana uykusuz olduğunu hatırlatarak gemiyi kendisine teslim etmesini, onun da bir süre dinlenmesini söylemiş.

Kaptan:

– Nasıl olur? Sen gemi kullanmasını biliyor musun? Diye sormuş. Adam, gemi kullanmayı bildiğini söylemiş.

– Hiç merak etme, yat! demiş. Kaptan dümeni adama teslim edip uyumuş. Adam, dümenin başına geçmiş; ama gemi nasıl olduysa karaya doğru yönelmeye başlamış. Sonunda karaya oturmuş.

Meydana gelen gürültü üzerine kaptan uyanmış. Geminin karaya oturduğunu görünce:

– Aman arkadaş sen ne yaptın? demiş. Bunun üzerine adam şu cevabı vermiş:

– Deniz tükendi, ben bir şey yapmadım.

Bu kısa hikâyenin yapı unsurlarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Her hikâyeci bize eseri ile hayatın ve insanın ayrı bir yönünü gösterir. Hikâye, anlaşılması son derece güç olan hayatın ve insanın içine adeta bir pencere açar. Günlük hayatta biz hayatı ve insanı dıştan görürüz ve pek az anını biliriz. Hikâyeci bu dış görünüşün arkasındaki hakikati keşfeder. Güzel hikâyelerin hemen hepsinde, bilinmeyen bir hakikatin ifadesi vardır.

Bu parçada hikâye türü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?

Lodos gelmek üzere, hava bozmak niyetindedir.

Eski iskelenin demir aksamındaki zehirli midyeden yiyenlere

Hiçbir şey olmadı.

Büyük balıkçının-büyük sihirbaz gibi çok yemek şartıyla

Yemesine müsaade ettiği günden beri

Sıska çocuklar çelikli ve zehirli midye yiyorlar

Ve hiçbir şey olmuyorlar.

Bir başka balıkçı: Zehir midyede değil midededir, dedi.

Mideleri ve bünyeleri zehirsiz insanlar

220 ekmek çıkaran fırının önünde bekliyorlar

Taze ekmeklerle midyeleri külün üstünde hafif pişirip

Yemeye hazırlanıyorlar.

Akşam ne güzeldir bizim iskelede

Balık çıkmadığı, lodos esmediği gün

Midyenin zehirlisinden korkmayanlar için

Bu metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

• Bir sonbahar günü evlerinin balkonunda oturan Ali Numan Bey’’in, karısı Fehime Hanım’a bir şey söyleceğini bildirmesi.

• Fehime Hanım’ın mutsuz ve baskın karakterinin Ali Numan Bey üzerindeki etkisinin irdelenmesi.

• Ali Numan Bey’in, karısı Fehime Hanım’a kendi evinde ona ait bir odası olması isteğini bildirmesi.

• Ali Numan Bey’in evinde kuracağı odaya ‘Soyut Oda’ adını vermesine Fehime Hanım’ın üzülmesi.

Yukarıdaki cümleler hikâyenin yapı unsurlarından hangisi ile ilgilidir?

Aşağıdaki hikâye parçalarından hangisinde diğerlerinden farklı bir yapı unsuru betimlenmektedir?

• Kahramanın ikna olması ve sallana sallana yürüyerek evine gitmesi.

• Kahramanın ve arkadaşlarının otobüsün içindeki insanların sayısı konusunda ısrarcı davranmaları.

• Kahramanın otobüsün içindeki insanları görüp onların sayısı üzerine arkadaşlarıyla iddiaya tutuşması.

Bu cümleler çizgisel zamanla yazılmış bir hikâye ile ilgiliyse sırasıyla hikâyenin hangi bölümlerinden bahsetmektedir?

Irmaktan su taşıyan çocuklar dağ yolunda bir ihtiyar adamın yattığını haber verdiler. Bir boz eşek de başıboş, oralarda dolaşıyordu. Hüsmen Hoca:

— Varıp bakalım, dedi.

Akşam yakındı, iki derenin birleştiği bu batak, çukur, sıtmalı araziye çeltiklerden kalkan kokulu, ağır bir duman yayılıyordu. Gövdeleri yarılmış, yanmış beş on yaşlı, cansız söğüt arkasında, güneş bulanık bir ışık bırakarak arkların durgun sularını yer yer parlatıyordu. Bu aydınlık parçalar, kül renkli, rutubetli ova ortasında bulutlu göğün yarıklarına benziyor; yavaş yavaş bulanıyor, sönüyor, örtülüyordu.

Üç köylü, arızalı, çamurlu bir patikadan ağır ağır, birbiri arkasından çıkıyorlardı; içlerinden biri fena fena öksürüyordu.

Evvelâ boz merkebi gördüler. Fundaların ortasında, tozlu, topraklı bir yer bulmuş, galiba birçok tepinmiş, yatmış, oynamış, şimdi, memnun bir eda ile yan gelip oturuyor, batan güneşi kayıtsızca seyrediyordu. Hoca:

— Hadi nerdesin yolcu!

Bu hikâye parçasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Ben, berber Hasip’in kedisiyim. Kendisi beni, minicik bir enikken sokakta bulmuştu. Birbirimizi pek sevdik. Evlenirken beni baba evinde bırakmadı. Kendi evine götürdü. Ne var ki, Güler Yenge bana bir türlü ısınamadı. Evden gitmemi istedi. Hasip Usta beni sokağa atabilir mi? Omzuna atıp dükkâna getirdi. Yedi yıldır berber dükkânında yaşıyorum. Önceleri evden kovulduğuma çok üzülmüştüm. Meğer boşa dertlenmişim. Dükkânda öyle bir eğleniyorum ki!.. Eğlenmek bir yana saç sakal tıraşına gelenlerden neler öğreniyorum bir bilseniz.

Bu hikâye parçası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?