11. Sınıf Felsefe Bilgi Felsefesi

’’Titius’a göre felsefe, yaşama ve evrene karşı bir vaziyet alıştır. Parmak izlerimizin, göz retinalarımızın farklı olması gibi; her insan da, gerek dış görünüşü, gerekse duygu ve düşünceleriyle birbirinden farklıdır. Ürettiği her argümanla, aslında bir bakıma hakikat denizini doldurmaktadır. Farklılığımızla üretilen bilgiler arttıkça ve paylaştıkça zenginleşti insanlık.”

Bu parçada, aşağıdaki ifadelerden hangisine değinilmemiştir?

“Senden evvel de pek çok insan aynı gökyüzünü paylaştı. Fakat bir kez olsun bakmayı düşünmediler masmavi gökyüzüne. Akıp giden zamanı, hissetmediler. Koşulsuz hayatın meşguliyetine duydukları sarsılmaz teslimiyet duygusuyla; ne olmak istedikleri konusunda en ufak tereddüt duymadan geldiler, baktılar ve gerçeği görmeden, göçtüler bu dünyadan. Görmek isteyenlerin ise en büyük yardımcısı felsefeciler oldu.

Buna göre, felsefi bilginin insana ve insanlığa en büyük katkısı aşağıdakilerden hangisi olmuştur?

Sokrates’in annesi doğum yaptıran bir ebedir. Annesi hakkında: “Annem, nasıl var olan bir bebeğin dünyaya gelmesine yardımcı oluyorsa, bilgilerin ortaya çıkışı da buna benzer. Örneğin bir öğretmen öğrencisine yeni bir şey öğretmez, ancak onun aklında var olan bilgilerin açığa çıkarılmasına yardımcı olur.” der.

Parçadan bilginin ortaya çıkışı ile anlatılmak istenen temel düşünce, aşağıdakilerden hangisidir?

Descartes, insanın şüphe etme sürecinden de şüphe duyması gerektiğini düşünür. Ona göre şüphe bir tür düşünme edimidir. Düşünen insan ise bu süreçte bir bilinç varlığı olarak, var olduğunu fark eder. Bu noktada Descartes, artık kendisinden şüphe duyulmayan, ilk kesin bilgiye ulaşır.’’Düşünüyorum o halde varım’’.

Descartes’in, bilgiye ulaşma süreciyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

Öğretmenin, sınıfta uygulayacağı herhangi bir test için yetkin oluşu, onun bu konuyu tam manasıyla özümsemiş olduğu anlamına gelir. Çünkü sınayan, sınanandan daha yetkin olmalıdır. Bir röntgeni inceleyen doktorun hastalığın nerede olduğunu görebilmesi gibi, cevap kağıdına baktığı zaman öğrencinin yanıtından, o konuyu hangi ölçüde öğrendiğini veya nerelerde eksiklikleri olduğunu çıkarsayabilir.

Paragrafta anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

John Locke’a göre insan zihni doğuştan boş bir levha(Tabula rasa) gibidir. Sokrates’in iddiasının aksine, ona göre insan zihninde doğuştan gelen hiçbir bilgi yoktur. Her türlü bilgi, gözlem ve duyular yoluyla sonradan kazanılmaktadır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Sokrates’in bilgi hakkındaki görüşü olabilir?

İnsanoğlu, kafa yorduğu konularla ilgili, doğrulama sıkıntısı çektiğinde, boşluğu doldurmak için önce dini, ahlaki veya geleneksel otoritelere, sonra kendi aklına ve nihayet bilimsel yönteme başvurmuştur. Günümüzde artık pek çok konuda; kavramların, düşüncelerin, görüşlerin doğruluğunu bilim belirler.

Doğruluğun kaynak ve ölçütü konusunda anlatılmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

Doğruluk nedir? Bu soruyu kendi aklınıza dayanarak; “yanlış olmayan” şeklinde cevaplayabilirsiniz. Peki yanlış nedir? diye sorsak: aynı akıl, “Yanlış, gerçeklikle uyuşmayandır.” şeklinde felsefi bir cevap verebilir. Bir septik, “gerçeği” ulaşılabilen bir şey olarak görmedi- ğinden, doğruluğu tartışmayı dahi kendi aklına aykırı bulacaktır. Klasik bilim anlayışı ise, bu soruya olgusal bir perspektifle yaklaşarak; nesnelerin gerçekliğinin denetlenebilirliği üzerinden cevap üretecektir.

Parçadan “doğruluk” kavramı ile ilgili çıkarılabilecek temel düşünce aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Bilme edinimi, özne ile nesne arasında kurulan bağla ger- çekleşir. Bilginin konusunu; insanın, karşısında bulduğu veya zihinde ürettiği toplumsal, politik, ekonomik, psikolojik her tür olay ve olgu oluşturmaktadır. İnsan, hem dış dünyadaki nesne hakkında hüküm veren özne, hem de bir baş- kasının bilgisine konu olan nesne konumunda olabilir.

Bu parçaya göre bilginin ortaya çıkışı ile aşağıda verilen yargılardan hangisi doğrudur?

Bir mağara duvarına avladığı bizonu çizen insan, kimi zaman Olympos’ta seyircilerin karşısında kahkaha atan bir adam olarak, kimi zaman da topluma yön vermek isteyen bir şair olarak çıkabilir. Sanat pek çok bilgi türü içinde; “insanı, insana, insanca”, farklı biçimlerde anlatabilmenin en iyi yoludur.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, sanat bilgisinin özelliklerinden değildir?

• Deneyimlerimizin, hayat içinde işe yaraması ile gelişir.

• Kişiye ve zamana göre değişmeyen, determinist bir bilgidir.

• Tartşmaya kapalı, olduğu gibi kabul edilen bilgidir.

• Hayal gücü, sezgi ve yaratıcılığın dışa vurumudur.

Açıklaması verilmeyen bilgi türü aşağıdakilerden hangisidir?

“Köle sahibi tüccarlar ekmek kaygısı çekmedikleri için, düşünme gereği duymuyorlardı.Çünkü ekmeklerini onlara köleler veriyordu. Köleler ise ekmek kaygısı çektikleri için düşünmüyordu. Çünkü ekmeklerini onlara köle sahipleri veriyordu. Bu nedenle geriledi insanlık ve yıkıldı gitti Lidya...”.

Buna göre felsefi bilgi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?